مدل روسی برای مدیریت بازار ارز
تاریخ انتشار: ۷ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۲۰۴۷۱۱
غلامرضا پناهی، معاون ارزی اسبق بانک مرکزی در دنیای اقتصاد نوشت: گفته شده است با الگو برداری از یک مدل تجربهشده در روسیه، سیاست جدید ارزی برای مدیریت بازار ارز ایران طراحی شده است.
اما ویژگیهای سیاستگذاری روسیه چیست؟۱- ثبات مدیریت بانک مرکزی: مدیریت بانک مرکزی روسیه بیش از ۱۰سال است در اختیار خانم نابیولینا است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
۲- نظارت بانک مرکزی روسیه بر بانکها و موسسات اعتباری: یک نظارت دقیق، قوی، بدون چشمپوشی نسبت به تخلفات موسسات تحت نظارت عمل میکند. اختیار و توان بانک مرکزی روسیه در اعمال نظارت به حدی است که طی چند سال اخیر مجوز صدها بانک و موسسه اعتباری ناسالم لغو و آنها در چارچوب قانون حاکم تسویه و منحل شدند؛ بدون آنکه دولت هزینه و چاپ پولی برای تسویه آنها پرداخت کند. نظارت بانک مرکزی بر بانکها و موسسات، نظارت حرفهای است. به راحتی مجوز فعالیت بانکی صرفا به خاطر تاخیر یا اشتباه مکرر در ارائه گزارشها به بانک مرکزی لغو میشود.
۳- تنوع ذخایر ارزی: کیفیت، حجم و تنوع ذخایر ارزی روسیه در کنار نوع تحریمهای بانکی و نفتی و دامنه تحریمهای این کشور و همچنین طول زمان درگیر شدن روسیه با تحریمها از جمله موارد اساسی تفاوت اثربخشی تحریمها و موفقیت مدیریت نرخ ارز است. هنوز یکسال از تحریمها گذشته است باید منتظر ماند اگر تحریمها طولانی شود اثربخشی سیاستها بهتر مشخص میشود.
۴- تنوع کشورهای طرف تجاری: ترکیب و تنوع طرفهای تجاری و تنوع و تطابق منابع و مصارف ارزی مورد نیاز تجارت خارجی، نقش زیادی در مدیریت بازار ارز دارد. اگر کشوری بیش از ۸۰درصد ارز مورد نیاز برای وارداتش به ارزهای یورو، درهم و دلار که تحت شدیدترین تحریمهاست باشد؛ ولی درآمدهای ارزی به ارزهای دیگر باشد، محدودیتهای تحریمی قدرت مدیریت نرخ ارز را بسیار سخت خواهد کرد. گفته میشود روسیه بیش از ۵۰درصد تجارتش را با کشور چین و به ارز آن کشور انجام میدهد. ازسوی دیگر بخش عمده فروش نفت هم به همین کشوراست. بهطور کلی میزان انطباق منابع و مصارف ارزی و نیاز کشورهای طرف تجاری و مبدأ و مقصد تجارت کشورها نقش مهمی در مدیریت بازار ارز یک کشور دارد.
۵- قدرت و توان بانک مرکزی در اجرای سیاست پولی: با آغاز جنگ اوکراین و اعمال تحریمها بانک مرکزی روسیه در حداقل زمان ممکن و بدون اجازه از دهها شورا و دستگاههای خارج از بانک، اصلیترین و کلیدیترین ابزار سیاست پولی (نرخ بهره سیاستی) را نزدیک به صددرصد افزایش داد و در ادامه بنا به شرایط متغیرهای اقتصادی بارها نسبت به این شاخص کلیدی مستقلا تصمیمگیری کرد. آیا این نحوه اقدام بانک مرکزی روسیه برای بانک مرکزی ایران فراهم است؟!
۶- ساختار سرمایهگذاری: عموما در کشور روسیه بهدلیل نرخ بهره معقول معاملات سوداگری و دلالی روی ارز، طلا، مسکن، خودرو بهشدتی که در ایران بهصورت پیدا و پنهان است، وجود ندارد. اما شرایط این نوع معاملات در کشور ما بنا به وضعیت کلان اقتصادی و عدم انگیزه برای نگهداری ریال کاملا متفاوت است.
۷- نظام پرداخت نقدی ارز: در کشور ما نظام پرداخت نقدی ارز بسیار پر ابهام است. نظام پرداخت ارزی نقد کشور ما از طریق پیک موتوری فعالیت میکند و زیرپلهای و پنهان است. درحالیکه بانکها با شعب بسیار زیاد در کشور هستند و وظیفه اصلی آنها تسهیل نظام پرداخت مناسب برای مردم است. اینکه چرا پرداخت نقدی ارز توسط صرافیها نباید از طریق حساب و نظام بانکی انجام شود، معلوم نیست؟! البته طرحهای مناسبی در این زمینه وجود دارد.
۸- کشف نرخ ارز: بانک مرکزی روسیه به شکل دستوری نرخ ارز را تعیین نمیکند؟! نکته کلیدی این است باید اجازه داد صادرکننده و واردکننده کاملا آزاد و بر مبنای نرخ مورد توافق معاملات ارزی خود را انجام دهند. ولی تنها قید بانک مرکزی اشراف کامل بر جریان ریال و ارز مورد معامله باید باشد و کاملا شفاف حسابهای ریالی و ارزی طرفین در نظام پرداخت ثبت و ضبط شود. بهطور کلی دو شاخص کلیدی برای اقتصاد کشور ما ضروری است. اول افزایش درجه شفافیت و دوم فراهم آوردن زیرساختهای سیستمی مناسب و روان برای ارائه خدمت. این دو شاخص برای مدیریت نرخ ارز مهم هستند.
۹- لنگر ارزی: متاسفانه سالهای طولانی است نرخ دلار لنگر اقتصاد در کشور ما شده است؛ امری که در روسیه وجود ندارد. تاسف از این بابت که مرکز ثقل اقتصاد قرار دادن دلار برای ثبات اقتصاد داخلی طی سالهای طولانی به برکت درآمدهای نفتی بوده و همواره منابع درآمدهای ارزی در اختیار دولتها بهعنوان ابزاری برای پوشش نواقص سیاستهای پولی و مالی بوده است. در زمان افزایش درآمدهای نفتی دولتها با سرکوب نرخ ارز و افزایش واردات و ایجاد تثبیت نسبی به تواناییهای خود در اعمال مدیریت کشور و سیاستها مغرور شده و با سرکوب فشارهای تورمی و رشدهای زیاد نقدینگی حاصل از سیاستهای مالی و پولی، از محل فروش درآمدهای نفتی فکر میکردند این توانمندی آنهاست که باعث رشد و شکوفایی و رفاه شده است؛ با محدود شدن این منبع همه چیز به هم ریخت! ولی لنگر ماندن نرخ دلار در اقتصاد کماکان پابرجاست. امری که باعث میشود سیاستگذار نتواند به راحتی بازار را در سطوحی که با مقتضیات اقتصاد کلان همخوانی دارد، مدیریت کند.
۱۰- پیوند با موسسات بینالمللی: با وجود آنکه به یک معنا، روسیه با غرب در حال نبرد است؛ اما همواره از ظرفیت موسسات بینالمللی مانند صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی بهره برده است. مشاورههای روز اقتصادی باعث شده است که کمتر کارشناسی بانک مرکزی روسیه را نهادی جدا افتاده از محیط بینالملل بداند. این امر اعتبارسیاستگذار را از منظر خارجی و داخلی بالا برده است. هر چه اعتبار بیشتر باشد، کارآیی سیاستها نیز بیشتر خواهد شد.
منبع: فرارو
کلیدواژه: مدیریت بازار ارز بانک مرکزی روسیه مدیریت بازار ارز نظام پرداخت سیاست ها تحریم ها کشور ما نرخ ارز کشور ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۲۰۴۷۱۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بوی گشایش ارزی از ریاض میآید
دادههای خبری نشان میدهد که کشورهای منطقه بعد از تحرکات ضد اسرائیلی ایران در صدد نیستند که روابط اقتصادی خود را با تهران محدود کنند بلکه آنها تمایل دارند که حتی به ایران نزدیکتر ازگذشته شوند.
به گزارش آرمان ملی، اقدامات تهران علیه اسرائیل اگر چه از منظر رسانهای بازتاب گستردهای پیدا کرد، اما به این علت که موافقان اسرائیل و مخالفان تهران در چهار سوی جهان درصدد هستند که خطر موشکی و پهپادی ایران را زنده نگاه دارند، همواره این تحلیل وجود دارد که بعد از اقدام اخیر تهران؛ غربیها و حتی کشورهای همسایه در ارتباط با تهران به این سمت حرکت خواهند کرد که فشار اقتصادی بیشتری به ایران وارد شود؛ اما این مورد ظاهر قضیه است، چرا که دادههای خبری نشان میدهد که کشورهای منطقه بعد از تحرکات ضد اسرائیلی ایران در صدد نیستند که روابط اقتصادی خود را با تهران محدود کنند بلکه آنها تمایل دارند که حتی به ایران نزدیکتر ازگذشته شوند. در گزارش زیر تلاش خواهد شد دادههای مختلف در این ارتباط بررسی شود.
پالس مذاکرات هستهایهر چند در خبرها آمد که مذاکرات هستهای که با پا درمیانی کشورهای عربی آغاز شده بود بعد از عملیات ۷ اکتبر متوقف شده است، اما بعدها مشخص شد که شاید مذاکرات در حد و وسعت گذشته نبوده است، اما همواره پالسهایی دو طرفه برمبنای همان مذاکرات قبلی بین طرفین وجود داشته است اخیرا هم که اعلام شده گروسی مدیرکل آژانس به تهران خواهد آمد.
همچنین آژانس در این مدت قطعنامهای علیه ایران تصویب نکرده و دورنمای همکاری بین ایران و این نهاد نیز اگر چه روشن نیست، اما به تاریکی هم نگراییده است. تمامی این موارد نشان میدهد غربیها قصد توافق با ایران را دارند و حوادث اخیر در خاورمیانه نیز تردیدی در آنها برای توافق در زمینه هستهای ایجاد نکرده است. ضمن اینکه آنها، چون قدرت موشکی ایران را دیدهاند تمایل دارند که ایران، هستهای نشود چرا که در این صورت شرایط برای آنها سختتر خواهد شد. از این رو تمایل به توافق با ایران را بیش از گذشته میتوان در غربیها شاهد بود.
پالسهای ارزیاز سوی دیگر به علت اینکه تنشها بین ایران و اسرائیل بالا گرفته بود این تنشها به بازار ارز منتقل شد، اما با فروکش کردن زمینههای تنش موجب شد به یکباره شاهد کاهش قیمت دلار باشیم. در این معنا که حتی این امکان وجود داردکه قیمت دلار به پایینتر از قیمت تنش بین ایران و اسرائیل هم برسد. چرا که ایران به اثبات رساند که آمادگی هرگونه مقابله با دشمن را دارد و خاک تهران نیز قابل دسترس برای دشمنان نیست. از این منظر نوعی امنیت روانی در اقتصاد ایران ایجاد شده است و به همین علت دلار تمایل به کاهندگی بیشتر را فریاد میزند.
توافقات ایران و عربستانالبته از سوی کشورهای منطقه نیز نگاه جدیدی نسبت به ایران ایجاد شده است. در این معنا که آنها تمایلات خود را برای افزایش سطح تعاملات اقتصادی با ایران افزایش دادهاند. اخیر اجلاسی به مناسبت پنجاهمین سال تاسیس بانک مرکزی عربستان در ریاض برگزار شده که مقامات اقتصادی ایران نیز به آن دعوت شدهاند.
خاندوزی، وزیر اقتصاد و محمد رضا فرزین، مدیر کل بانک مرکزی ایران برای شرکت در این اجلاس به عربستان سفر کردهاند.
احسان خاندوزی روز گذشته با انتشار تصویری از جلسه با همتای عربستانی اعلام کرد: گفتوگوی بسیار سازندهای انجام شد و فیصل ابراهیم با هر ۵ پیشنهاد ایران موافقت کرد و بر تدوین نقشهراه همکاریهای اقتصادی بخش دولتی - خصوصی و سرعت در اجرای آن تاکید کرد.
براساس این گزارش، محسن کریمی معاون بینالملل بانک مرکزی هم اعلام کرد: در حاشیه اجلاسیه بانک توسعه اسلامی، زمینهای فراهم شد تا با مقامات و بانکهای مرکزی کشورهای مختلف گفتگو شود. در نتیجه این مذاکرات، اتفاقات خوبی در خصوص گشایش منابع مسدود شده صورت پذیرفت که درآینده خبرهای خوبی ارائه میشود.
وی ادامه داد: با پیگیری بانک مرکزی، ارز حج سال جاری از محل منابع مسدود شده ارزی ایران، پرداخت و منتقل شد. همچنین روابط پایدار پولی - بانکی ایران و عربستان در دستور کار تهران و ریاض قرار گرفت البته این مورد تنها یکی از مواردی است که تهران و ریاض در مورد آن توافق کردند. قطعا ۴ توافق قبلی هم میتواند به اندازه این توافق که نیاز ارزی ایران را کم میکند بر وضعیت بازار ارز در ایران اثرگذار باشد.
کورسوی امیدتمامی نشانههای فوق بیانگر آن است که کورسویی از امید برای کاهش فشارهای اقتصادی و ارزی در حال نمایان شده است و به رغم برخی بدبینیها که بر اساس آن حتی پیش بینی میشد بعد از وقایع اخیر به تهران فشار خواهند آورد، ظاهرا اینگونه نشده چرا که اگر حتی آمریکا میخواست فشارها را بر ایران افزایش دهد حداقل مانع توافقات ایران با عربستان میشد؛ لذا میتوان پیش بینی کرده آینده بهتری در پرتوی تعاملات منطقهای در انتظار تهران است.
عربستان به دنبال منافع خودالبته بهبود رابطه ایران و عربستان و کاهش تحریمهای تهران نفع زیادی برای ریاض دارد. عربستان قصد دارد با اسرائیل رابطه برقرار کند و در پس این تلاش هم به دنبال نفع اقتصادی خود است. ریاض در موضوع فلسطین به دنبال پیادهسازی دکترین ملک عبدا... است و اخیرا هم صراحتا اعلام کرده که تا زمانی که طرح دو کشور به نتیجه نرسد در ارتباط با رابطه با اسرائیل تصمیم نخواهد گرفت.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا روز دوشنبه در ریاض گفت آمریکا به مراحل پایانی توافق امنیتی با عربستان سعودی نزدیک است و اگر عربستان روابط خود با اسرائیل را عادی کند، این توافق امنیتی به عربستان پیشنهاد میشود.
بلینکن فاش کرد که قرار بود در ۱۰ اکتبر سال گذشته میلادی در عربستان سعودی و اسرائیل حضور داشته باشد تا به طور خاص بر بخش فلسطینی توافق عادیسازی روابط عربستان و اسرائیل تمرکز کند چرا که این بخش یک جزء اساسی از آن است. اما این اتفاق به دلیل حملات ۷ اکتبر (۱۵ مهر) حماس به اسرائیل رخ نداد. در اینجا به نظر میرسد عربستان با نیتهایی که در سر دارد از واکنش تهران در ارتباط با طرح دو کشور و ارتباطش با اسرائیل نگران است لذا هیچ بعید نیست برای اینکه ارتباطش با تهران تحت شعاع ارتباط با اسرائیل قرار نگیرد بخواهد به تهران در ارتباط با شرایط نگاه مثبت اقتصادی پالسهای مثبت بفرستد.